Kategori: KÖK Sözlüğü

  • م – ي – ل Me – Ye – Le

    م – ي – ل Me – Ye – Le

    مال – يميل – ميلا Arapça الميل (meyl) kelimesi Kur’an’da üç ayette karşımıza çıkmaktadır. م ي ل kök harflerinden oluşan kelimenin mâzî fiili مال şeklindedir. Arapça sözlükler kelimeye ortadan ayrılıp iki yandan birine doğru sapma, meyletme anlamını vermektedirler.[1] Bazı sözlüklere göre meyledilen bir şey olduğu için mal kelimesi de bu kökten bir kelimedir. (Mal kelimesinin…

  • س – ر – ق  Se – Ra – Qa

    س – ر – ق Se – Ra – Qa

    سَرَقَ – يَسْرِقُ – سَرِقَة  Hırsızlık yapmak, çalmak anlamındaki kelimeye sözlüklerde “kişinin alma hakkına sahip olmadığı bir şeyi gizlice alması, çalması” anlamı verilir.  Kur’an’da 7 ayette 9 kez geçer. Hırsız anlamındaki ism-i fâili سارق şeklinde olan kelimeyi Kur’an adi hırsızlıktan ayırarak belli şartları taşıyan nitelikli hırsızlık olarak tanımlamaktadır: فَلَمَّا جَهَّزَهُمْ بِجَهَازِهِمْ جَعَلَ السِّقَايَةَ فِي رَحْلِ…

  • ق – ط – ع   Qa – Ta – A

    ق – ط – ع Qa – Ta – A

    قَطَعَ – يَقْطَعُ – قَطْع İster cisim, ister tasavvur olsun bir şeyi aralarında bir aralık ya da yarık oluşacak şekilde ayırmak, kesmek, bir cismin bazı parçalarını diğerlerinden ayırarak bölmek anlamına gelir. Kur’an’da bu kökten kelimeler 36 kez kullanılmıştır. Bu kullanımların 7 tanesi dışındakiler çeşitli bâblarda fiildir. Sülâsî Mücerred Bâbı قَطَعَ  Kur’an’da fiilin bu bâbdaki kullanımlarından…

  • د ب ر De – Be – Ra

    د ب ر De – Be – Ra

    دبَرَ – يَدبُر – دَبْرًا – دُبُورًا دبر debera fiili “bir şeyin arkasından, peşinden gitmek” anlamındadır, bu yüzden Süreyyâ yıldızını takip eden yıldıza الدبران Deberân denilmiştir. دبر الشي bir şeyin arkası anlamına gelir. Kur’ân’da bu kökten türemiş kelimeler 44 kez kullanılmaktadır.  دُُبُر kelimesinin önün zıttı olarak “arka” anlamında kullanımı Kur’an’dan tespit edilebilir: … إِنْ كَانَ…